Olentzero rokero

OLENTZERORI BURUZ JAKIN BEHAR DUZUN GUZTIA

Gabonetako bertsoa 2013

Hona hemen, 6. mailako ikasleek bertsolaritza saioan, Josu irakaslearen laguntzaz, egin duten bertsoa:

Gabonetako bertsoa 2013

Doinua: gabeko izar

Abenduaren hogeia dugu

apaindu dira herriak

familiarekin elkartu eta

jango ditugu turroiak

ondo portatuz baietz ekarri

Olentzerok opariak

Gabonak dira oso politak

Ondo pasatu guztiak

Bertso doinuak

BERTSO DOINUAK

PARTE-HARTZAILE edo PARTE HARTZAILE ?

Salbuespenak ez badira, hitz elkartuak orokorrean bi modutara idatziko dira: bereiz eta marrarekin edo marra gabe, nahi den bezala (kontuan izan behar da salbuespenak ugariak direla).

— eguzki lore, eguzki-lore moduko izen elkartu arruntak, eta

— kale garbitzaile, kale-garbitzaile modukoak.

Oh.: bi hitzak letra larriz hasten direnean hobe da, hala ere, marra gabe idaztea.

-Maisumaistraren azalpena: hitz-elkartuak

-Araua osorik: Euskaltzaindiaren 25. araua

Komaren garrantzia

Zer moduz Mikel? / Zer moduz, Mikel?

Bi esaldi hauek, itxuraz oso antzekoak badira ere, esanahiari dagokionez zeharo ezberdinak dira:

• Zer moduz Mikel?
• Zer moduz, Mikel?

1. Nori idatziko zenioke “Zer moduz Mikel?” esaldia?

a) Zure lagun Mikeli, gutunaren hasieran.

b) Beste lagun bati, Mikelez galdetzeko.

2. Noiz idatziko zenuke “Zer moduz, Mikel?” esaldia?

a) Mikeli gutuna idaztean, hasierako agur moduan.

b) Mikel ez den beste bati, Mikeli buruz galdetu nahi diozunean.

3. Mikeli mezu bat idaztean, zein erabiliko zenuke?

a) Zer moduz Mikel?

b) Zer moduz, Mikel?

Erantzun zuzenak: 1b, 2a, 3b

Horregatik guztiagatik, ez dira zuzenak gutun, mezu edota ohar batzuen hasieretan irakurtzen ditugun “*Kaixo Uxue:” eta tankerakoak. “Kaixo, Uxue:” erabili behar dugu.

Behin, komen inguruan gogoeta eragiteko eta, bidenabar, irribarre txiki bat sorrarazteko, ondoko izenburua zuen mezu bat heldu zen nire postontzira: Koma batek zenbait haurren bizitza salba dezake. Hauek ziren esaldiak:

• Haurrak jatera etor zaitezte!
• Haurrak, jatera etor zaitezte! [ahoz: Umiek, erduzie bazkaltan!]

Bertsoak Basaurin

Basauriko bertso saioa:

Amets Arzallusek irabazi du txapela- Bertsolari Txapelketa Nagusia 2013

Hendaiarrak 1737,5 puntu lortu ditu eta buruz burukora berarekin batera sailkatu den Maialen Lujanbiok 1686,5. Igor Elortza sailkatu da hirugarren postuan.

NAIZ.INFO|BARAKALDO|2013/12/15

erakutsi zidanari.

Amets ARZALLUS. (Luis JAUREGIALTZO / ARGAZKI PRESS)

Amets Arzallus hendaiarra da Euskal Herriko Bertsolari Txapelketa Nagusiko txapeldun berria,  BECen jokatu den finalean gailenduta. Buruz burukoan Maialen Lujanbio orain arteko txapelduna izan du aurkari eta txapeldunari aurrea hartzea lortu du.

Azken puntuazioa honakoa izango da: Amets Arzallus (1737,5 puntu), Maialen Lujanbio (1686,5), Igor Elortza (1164 puntu), Aitor Mendiluze (1155 puntu), Aitor Sarriegi (1106 puntu), Unai Iturriaga (1099 puntu), Beñat Gaztelumendi (1099 puntu), Sustrai Colina (1082,5 puntu).

http://www.naiz.info/eu/mediateca/image_gallery/bertsolari-txapelketa-nagusiko-finala-iruditan

Zerutik begira daude
Joxe eta Manuel Mari,
ziega zulotik entzuten
beste euskaldun ugari.
Muxu bat iparraldeko
bertso eskolako haurrari,
lagundu nauten guztiak
Olatz eta arreba bi.
Baina ni ez bainaiz hemen
neuk sortu hutsean ari
aitarena da txapel hau
eskeintzen diot amari
haurra nintzela euskaraz

Abenduaren 3a. Euskararen Nazioarteko Eguna

Gaurkoan Euskararen Nazioarteko Eguna ospatzen dogu: http://youtu.be/CY_I0UL2FmQ Xabierko Frantzisko deunaren egunez Euskararen Nazioarteko eguna ospatzen da, eta batean bestean hainbat dira egun hori antolatzeko antolatzen diren ekintzak, bai gaur egun bai lehen be. Hala bada askorentzat ezagunak dira, berbarako, Errepublika garaian Eusko Ikaskuntzak, Euskaltzaleak Bazkunak bitarte, antolatutako antzerti eta olerti egunak, bertsolari egunak eta antzerakoak. Edo Espainiako Guda zibilaren ondorioz Iparraldera alde egin behar izandako euskaltzaleek zein bertokoek, elkar hartuta, Euskaltzaleen Biltzarraren babespean egindako lana. Guztien artean aipatzekoa da On Joxe Miel Barandiaranen lan eskerga. Sasoi horretakoa (1949) da, hain zuzen ere, Lehenengo Euskararen Eguna. Gainera, Iparraldean ez ezik, Parisen, Mexikon, Caracasen, New Yorken eta beste hainbat lekutan ospatu zen lehen egun hura. 1995ean, Euskal Herritik kanpora bizi diren euskaldunek egindako Lehen Mundu Biltzarrean eskatutakoa bere eginez, Eusko Jaurlaritzak eta Euskaltzaindiak elkar hartu zuten eta, ondorioz, Euskararen Nazioarteko Eguna instituzionalizatu egin zen. Geroztik, urtero-urtero, Erresuma Zaharreko santu euskaldunaren egunez, ospatu izan dute euskal erakundeek Euskararen Eguna. SAUTRELA Heuskara da kanpora, eta goazen oro danzara O heuskara lauda ezak garaziko herria / Zeren hantik ukhen baituk behar duian thornuia Lehenago hi baitinzan lengoajetan azkena / Orai aldiz izaneniz orotako lehena. Heuskaldunak mundu orotan preziatu ziraden / Bana haien lengoajiaz bertze oro burlatzen Zeren ezein eskripturan erideiten ezpaitzen / Orai dute ikasiren nola gauza hona zen. Heuskaldun den gizon orok alxa beza buruia / Ezi huien lengoajia izanen da floria Prinze eta iaun handiek orok haren galdia / Skribatus halbalute ikhasteko desira. Desir hura konplitu du garaziko naturak / Eta haren adiskide orai bordelen denak Lehen inprimizalia heuskararen hura da / Basko oro obligatu iagoitikoz hargana. Etai lelori bailelo leloa zarai leloa / Heuskara da kanpora eta goazen oro danzara. BERNARD ETXEPARE. Linguae Vasconum Primitiae. 1545.

HEZKUNTZA eta EUSKARA Agirre Lehendakariaren plaza z.g. Torrezabal Kultur Etxea GALDAKAOKO UDALA Tel. 944 010 511

EUSKARA BIZIA... DARABILGUNA

Izan be darabilgun hori da euskara, etxekoa, herrikoa, ikasia, nahiz kasik ahaztutakoa. Erabili ezik nekez izango da euskara. Kamaleoia izaten da Elearen balorea; hondar artean hondarra eta lore artean lorea. ez da lege bat, ezta guda bat, ezta ere folklorea. Gure lurrean euskara dugu azalaren kolorea. Amets Arzallus

ASMAKIZUNA

Ia nork ipinten dauzan euskara batuan hurrengo ahomoropil biak: “gustaten gastan gasteizko gasta gusti gastin gasta” “astu astu asta”

Basaurin be bagara

Basaurin, euskaraz hitz egiten diren guztiak bildu dira eta jai bat egin zuten. Hona hemen argazkia:

Galdakoztarrok be bagarelako! Euskaraz dakigulako eta hitz egiten dugulako.

Pozik noa eskolara

Astelehenean danok pozik eskolara!!!

Euskal Girotze Barnetegia- SEGURA

Kaixo lagunok! 6. maialko ikasleo Segurako barnetegian egon gara. Oso ondo pasa dugu eta esperientzia bikaina izan da. Animatu eta etorri!!!

Hona hemen Segurako barnetegiko bloga:

http://gorasegura.blogspot.com.es/

ILARGIAREN SENTIPENAK- Chaima Ouatik

ILARGIAREN SENTIPENAK

Gau hotz eta euritsu batean

ilargia hodeien artetik irten zen,

eta bere aurpegia erakutsi zuen.

Negarrez zegoen

hodeiek ez zutelako irtetzen uzten,

indarrez lortu zuen eta

begiratu ninduenean

irribarrea irten zitzaion. 

 

 

Euskara zuzenketak- gurea.com ARRAIN, USAIN, ZAIN

-ain eta -ai aldaerak dituzten hitzetan -ain formak erabiliko ditugu; Hau da: arrain, usain, zain  (eta honen eratorriak diren artzain, atezain, diruzain, itzain, ertzain, gotzain, eta abar). Ez, ordea: artzai, arrai, usai, gotzai, zai. Dohain, eta orobat, orain idatziko ditugu euskara batuan. Mahai idatziko dugu, eta ez mahain (Iparraldeko tradizioan mahain erabili izan da). Euskaltzaindiaren arauei buruzko bi ariketa egingo ditugu: http://euskaljakintza.com/ariketak/arauak/arauak_orokorrean16.htm http://euskaljakintza.com/ariketak/arauak/arauak_orokorrean15.htm

Emakumeen Kontrako Indarkeriaren Aurkako Nazioarteko Eguna

Emakumeen Kontrako Indarkeriaren Aurkako Nazioarteko Eguna dela eta, Mikel Markezen abestia entzutera gonbidatzen deutsuegu. Uxue Alberdiren hitzak erabili ditu. http://www.youtube.com/watch?v=afZa5wesfE8 I Emakume zuzenak, / okerrak, kirtenak, moja txintxoak eta / zerrama irtenak, itsusiak, politak, / atletak, herrenak: konplize ditut eta / maite ditut denak. II Langileak, alferrak, / lanik ez dutenak, tuntunak, mediokreak, / klaseko lehenak, ale desegokiak, / andre txit gorenak: konplize ditut eta / maite ditut denak III Ama onak ta txarrak, / ama ez direnak, lurrera jausi arte / mozkortzen onenak ta umeen merienda / usaina dutenak: konplize ditut eta / maite ditut denak. IV Lotsatiak, ausartak / argalak, gizenak, iletsuak, soil-soilak, / marimutilenak, katemeak, gorilak / panterak, zezenak: konplize ditut eta / maite ditut denak. V Markesaren alabak, / neskame gizenak, printzesak ta sorginak, / ogroak, sirenak, Maritxuak, Bartolo / itxura dutenak: konplize ditut eta / maite ditut denak. VI Lehen munduko emeak, / kapitalistenak, lur usaia daukaten / andre indigenak, zuri, gorri, horiak, / beltzetan beltzenak: konplize ditut eta / maite ditut denak. Uxue Alberdi
HEZKUNTZA eta EUSKARA Agirre Lehendakariaren plaza z.g. Torrezabal Kultur Etxea GALDAKAOKO UDALA Tel. 944 010 511

POESIA

Elkar ezagutu genuenean tapoia erori zitzaion bizitzaren tintontziari. Desirazko kordoi bat jaio zitzaigun azaletik azalera eta ibiltzeari ekin genion, noiz bata bestearen ondoan, martxan, noiz unibertsoan biraka, alderantzikaturik, noiz aurrez aurre, geldi ere geldi. Horretara izkiriatzen dugu, biok, gure geure urrats soilekin, liburu luze bat, liburu orijinal bat, akatsez eta azertuz betea. Miren Agur Meabe

AHOMOROPILA

“gustaten gastan gasteizko gasta gusti gastin gasta”

Gustatzen zaidan Gasteizko gazta guztia gastatu egin zait.

“astú astu asta”

Astoa ahaztu zait.

SUPOSATU

“Suposatu” aditza noizbehinka erabiltzeagatik ez da ezer gertatzen, baina azken urteotan egiten den erabilera handiegia da. Ez dugu ajaztu behar beste aukera hauek ere baditugula euskaraz eta, askotan, egokiagoak direla eta hizkera aberasten dutela:

a) Suposatzen da: “pentsatzekoa da”, “pentsatzen dugu”, “uste (izaten) dugu“, “uste orokorra da“, “-(e)lakoan gaude”…
b) Suposatu … -ela: “pentsatu … -(e)la”, “demagun … -(e)la”, “eman dezagun … -(e)la”, “egin dezagun … -(e)la” …

c) Zerbaitek beste zerbait suposatzen du: dakar, eragiten du, esan nahi du…

d) Zerbaitek beste zerbaiten parte bat suposatzen du: da…

Hona hemen adibide batzuk:

• ? Suposatzen dugu ongi daudela, baina jakin ez dakigu ezer.
• ? Suposa dezagun ez duela azterketa gainditzen. Zer egingo du orduan?
• ? Kirurgia estetikoa egiteak dirutza gastatzea suposatzen du ezinbestean.
• ? Mila eta bostehun eurok asko suposatzen dute guretzat / Mila eta bostehun eurok asko suposatzen digute
• ? Bi mila euroko zorra dute: iazko aurrekontuaren % 10 suposatzen du horrek.

Hobe beste era honetara:

• Pentsatzen dugu ongi daudela, baina jakin ez dakigu ezer / Pentsatzekoa da ongi daudela, baina jakin ez dakigu ezer / Uste dugu ongi daudela, baina jakin ez dakigu ezer / Ongi daudelakoan gaude, baina jakin ez dakigu ezer…

• Demagun ez duela azterketa gainditzen. Zer egingo du orduan? / Eman dezagun ez duela azterketa gainditzen. Zer egingo du orduan? /

• Kirurgia estetikoa egiteak dirutza gastatzea dakar ezinbestean.

• Mila eta bostehun euro asko da guretzat.

Bi mila euroko zorra dute: iazko aurrekontuaren % 10 da hori.

Euskaldunberri

Txalotzeko modukoa hiru hauen lana!!! ZORIONAK ETA ESKERRIK ASKO BIHOTZ BIHOTZEZ:

Pilotari nafarra, saskibaloi jokalari kantabriarra eta kazetari bizkaitarra euskaldun berriak dira, eta harro daude euskara ikasi izanaz.

Milioi bat euskal hiztun gara munduan. Ez dugu beraz, hain hizkuntza txikia, ezta?

Kike Amonarrizek ETB1en gidatutako ‘Tribuaren Berbak’ saioaren lehen atalean, euskararen tamaina aztertu dugu. Euskara ez omen da uste bezain txikia, ez omen da askok dioten bezain zaila, baina, hala ere, ez dugu ahaztu behar arriskuan dagoela.

Munduan 7.000 milioi pertsona baino gehiago gara, eta 7.000 hizkuntza hitz egiten dira. Batzuk hizkuntza handiak dira, etorkizunaren beldurrik gabe bizi direnak; beste batzuk, berriz, txikiak, oraina ere arriskuan ikusten dutenak.

0tik 10erako rankinga egingo bagenu, 10ean txinera legokeela kontuan hartuta, hau da, munduan gehien hitz egiten den hizkuntza, eta 0an, berriz, azken hiztuna galdu berri duen hizkuntza bat, non legoke euskara? Bada, askorentzat harrigarria badirudi ere, euskara 9. postutik gora kokatuko genuke.

Izan ere, Ethnologue erakundearen arabera, 400 hizkuntza daude munduan 1.000.000 hiztunetik gorakoak, eta euskara da horietako bat. Beraz, esan genezake euskara munduan hiztun gehien dituzten hizkuntzen % 10ean dagoela.

Orduan, zergatik ikusten dugu gure burua hain txiki, horren txikiak ez bagara? Bada, Jon Sarasua HUHEZIko irakasle eta Garabideko kideak argi adierazitakoaren arabera, bi erraldoiren barruan gaudelako, nolabait esanda (gaztelania eta frantsesa), eta hirugarren erraldoi bat alboan daukagulako (ingelesa). Horiekin alderatuta txikiak gara, baina munduko batez bestekoarekin alderatuta, berriz, “ez gara harri koxkorrak, harri kozkorrak baizik”.

Hiztun kopurua ez da hizkuntza baten bizi-indarra neurtzeko aintzat hartu behar den faktore bakarra. Calvet barometroaren arabera, 500.000 hiztunetik gora dituzten munduko hizkuntzak kontuan hartuta, euskara 51.a da, mazedonieraren eta letonieraren artean.

Izan ere, barometro horrek Interneti eta sare sozialei garrantzi handia ematen die. Wikipedian, esaterako, erabiltzen duten 280 hizkuntzetatik 35.a da, artikulu kopuruaren arabera. Twitterri dagokionez, 38 hizkuntzatan soilik erabil daiteke, eta euskara da horietako bat.

Euskara ez da, beraz, uste bezain txikia, eta ez da askok uste bezain zaila, baina begi bistakoa da ez dagoela sendo. UNESCOk argi gorria piztu du, eta euskara arriskuan dauden hizkuntzen artean sailkatu du, munduko beste 2.470 hizkuntzarekin batera.

UNESCO katedraren zuzendari Itziar Idiazabalek adierazitakoaren arabera, mende honetan munduko hizkuntzen erdia baino gehiago gal liteke, hau da, 3.500etik gora. Hori gerta ez dadin, garrantzitsuena belaunaldien arteko transmisioa omen da. Euskarari dagokionez, Hego Euskal Herrian nahiko ongi gauzatzen omen da hori; ez, ordea, Ipar Euskal Herrian.

Euskara mende honetan galduko den hizkuntza horietako bat izan ez dadin, ezinbestekoa da norbera bere hizkuntzaz harro egotea. Izan ere, baldintza hori beteta, erreskadan etorriko dira gainerakoak (transmisioa, erabilera…).

Euskal esaera zaharrak, Whatsappen

Duela gutxi jakin dugu, milioi bat euskal hiztun garela munduan. Euskarak badu, beraz, tokia munduan, baita teknologia berrietan ere. Milaka euskaldun gara, esaterako, WhatsApp aplikazioa erabiltzen dugunak, eta, ziur asko zeuen mugikorretan jasoko duzuela azken egunotan bolo-bolo dabilen euskal esaeren inguruko asmakizuna. Bada, guk ere euskararen blog honetara ekarri nahi izan dugu, asmakizunak izugarri atsegin ditugulako eta zuen proposamen gehiago nahi ditugulako. Finean, euskararekin jolas egin nahi dugulako!

Euskal esaera zaharrak, Whatsappen

Guztiak asmatu al dituzue? Ezetz?? Ba ondo begiratu, ohikoak eta etxean entzuten ditugun esaera zaharrak dira eta guztiak: “A ze parea, karakola eta barea”; “Zozoak beleari, ipurbeltz”; “Txapela buruan eta ibili munduan”; “Egon adi lo ta jango dek mehe”… Saiatu guztiak asmatzen eta bota zuen iradokizunak, guztiak ongi etorriak izango dira eta!

 

Abestiak

Hona hemen bidali dizkidaten abesti batzuk:

DURANGOKO AZOKA- Abenduaren5etik 8ra

Durangoko Azoka euskal kulturaren erakusleihorik handienetakoa da eta danok agendan daukagun data. Aurten be badator, “Kulturaren plaza” tituluagaz ganera, bere izaerea ondo erakusteko.

Liburuak eta diskoak erakusteko lekua zana, handitzen joan da, eta azokaren inguruan beste erakusleku asko sortu dira, musikariak, literatura-sortzaileak, umeentzako tailerrak, sareko gaiak agirian ipinteko, baina hartu-emon zuzenaren bitartez.

Abenduaren 5etik 8ra Durangon da zita.

Kirola euskaraz

Kirol-kategoriak batera eta bestera erabiltzen doguz, bai administrazioak, bai kirol-alkarteek eurek be.

Ondorengo kuadroan kirol-kategoriak ageri dira: lehenengo posizioan guk geuk udal-agirietan erabiltzen dogun eran, eta bigarren zutabean beste izendapen posible batzuk, nahiz eta guk ez erabili.

Komenidu da danok izendapen bera erabiltzea, ezpabere izenen dantza handi izaten da.

KIROL KATEGORIAK
EUSKARAZ	EUSK. BE	ESPAINIERAZ
Benjaminaurrekoa		Prebenjamin
Benjamina		Benjamin
Alebina	Haurtxoa Kimua	Alevin
Haurra		Infantil
Kadetea	Gaztetxoa	Cadete
Gaztea		Juvenil
Juniorra		Junior
Amateurra		Aficionado
Seniorra		Senior
Profesionala		Profesional
Beteranoa		Veterano